U kent wellicht het spel “Wie ben ik?”. Nu we nog in de kerstvakantie zitten; er is ook een kersteditie – ik ga er zelf van uit dat je deze tot en met oudejaarsavond mag gebruiken.

Nu moet me even van het hart dat dit spel volgens mij juist niet gaat over ‘wie je bent’, maar over een ander persoon, van wie je de naam ongezien op je voorhoofd krijgt. Je moet dan met behulp van ja/nee-vragen aan de medespelers er achter komen wie die andere persoon is. Als voorbeeldvragen worden genoemd: ” Ben ik een man? Speel ik in een film? Kan ik goed zingen?” Nu heb ik sinds  ‘non-binair‘ en ‘ons echte goud‘  ontdekt dat de eerste vraag wat gecompliceerd kan zijn, maar dat is hier ondergeschikt en laat ik dus even voor wat het is.

We zien dus dat dit spel je niet echt verder helpt met de vraag wie je bent.

Wie het wel serieus probeert is Nele Simons, in haar bijdrage: “Een spelletje “Wie ben ik?” in je zoektocht naar werk.” Ze opent met:

“Zelfkennis is het begin van alle wijsheid! Op elke sollicitatie krijg je te maken met soms lastige vragen over jezelf. Wat zijn je zwaktes? Hoe zou je bepaalde situaties aanpakken? Ja, je kan het cliché antwoord geven: “ik ben perfectionistisch…” Proficiat! Je behoort nu officieel tot de dertien-in-een-dozijn sollicitanten. Daar wil ik niet bij horen dus tijd voor wat grondige soul searching. In mijn zoektocht naar meer zelfkennis […]“

Er wordt dus enige diepgang gezocht, in dit geval gerelateerd aan de wens om goed je richting te kunnen kiezen op de arbeidsmarkt. Ze maakt in haar artikel gebruik van een afbeelding van een spel: volgens mij klopt echter de gebruikte afbeelding niet:

Ik meen dit te herkennen als bordspel voor kinderen waarbij je op het slim stellen van vragen zo snel mogelijk moet raden welk kaartje je tegenspeler geselecteerd heeft, “Wie is het?” geheten.

Maar goed, ik ga uit van de goede intentie van Simons. Het gaat om vragen in de categorie: ‘Wat kan ik’, ‘Wat wil ik’ en ‘Wie ben ik’. In het kader van loopbaan-ontwikkeling relevante vragen.

We gaan hier nog wat verder, en buigen ons over de vraag hoe je ‘wie iemand is’ zou kunnen typeren. Je zou iemand bijvoorbeeld kunnen typeren op basis van ‘persoonlijkheidstrekken’. Denk bij deze trekken bijvoorbeeld aan de vraag in welke mate iemand Extravert is, of hoe Ordelijk iemand is. Probeer jezelf eens te scoren:

Extravert:

5.Zeer Extravert 4.Behoorlijk Extravert 3.Gemiddeld 2.Bescheiden 1.Niet merkbaar aanwezig

Ordelijk:

5.Zeer precies 4.Geordend 3.Wisselvallig 2.Rommelkont 1.Chaoot

Je zou jezelf kunnen plotten, bijvoorbeeld; 3. Gemiddeld Extravert, 5. Zeer precies.

Het is wat karig om iemand in slechts twee dimensies te typeren. Bedenk overigens wel dat je nu al 5 x 5 = 25 ’typen’ zou kunnen onderkennen. Besef dat bij het toevoegen van meer ’trekken’, het aantal mogelijke ’typen’ flink toeneemt. Dat zal overigens wel beter recht doen aan de verschillen die er tussen mensen zijn. Stel dat je bijvoorbeeld (emotionele) Stabiliteit wil toevoegen. Dan krijg je een 3D-figuur als je dat zou plotten. Denk eens aan de ooit zo populaire:

Zelf vond ik het een enigszins frustrerend tijdvermaak, maar dat kwam omdat ik hem nooit helemaal in de ideale positie kon zetten; ik kwam niet verder dan 2 goedgeschikte rijen. Maar goed, het gaat me hier om de vraag hoe je 3 persoonlijkheidstrekken zou kunnen afbeelden. Stel je voor dat je je als volgt zou positioneren:

• Extravert – Oranje vlak
• Ordelijk – Gele vlak
• Stabiliteit – Blauwe vlak.

Je zou iemand bijvoorbeeld als volgt kunnen positioneren; E(xtravert) Hoog, O(rdelijk) Laag en S(tabiliteit) Hoog.

Je hebt in deze figuur dus 27 mogelijkheden (want: 3 x 3 x 3). Daarbij is opgemerkt dat je hier alleen Hoog – Midden – Laag kunt scoren, terwijl we in de eerste grafiek kozen voor een 5-puntsschaal. Stel je voor dat je een Rubiks Cube hebt met 5 vlakjes per kleur, zou je met 3 karaktertrekken dus al 125 mogelijke ’typen’ kunnen plotten, want 5 x 5 x 5. Dit zou beter recht doen aan de mogelijke verschillen tussen mensen, maar ik heb geen 5-vlaks Rubiks Cube bij de hand.

Belangrijk is dat je met 3 persoonlijkheidstrekken al 125 varianten kunt onderscheiden. Stel dat we daar nog twee ’trekken’ aan toevoegen:

• (intellectuele) Autonomie
• Mildheid (Altruïsme)

Met nu totaal 5 trekken, die je per stuk op een 5-punts schaal scoort, kom je op een aanzienlijk aantal mogelijke persoonlijkheden; immers: 5 x 5 x 5 x 5 x 5 =…

Heb je jezelf inmiddels voor deze 5 trekken ‘gescoord’? Het zijn de zogeheten ‘Big-5′, die in de psychologie gebruikt worden als referentie-model. Om terug te keren op het bovengenoemde artikel van Simons betreffende loopbaan-ontwikkeling. Je zou je zelf kunnen scoren op de Big-5, en voor diverse beroepen eens kijken bekijken in hoeverre je matcht met de gevraagde kwaliteiten van dat vak, of je eigen oordeel over welke trekken belangrijk zijn in een bepaald beroep.

Match je niet helemaal, maar wil je die job toch graag? Kijk of er ruimte is om accenten in je functie te leggen. Zelf geef ik vaak aan dat ik niet zo goed ben in (financiële) administratie; daar voeg ik dan meteen aan toe dat er in de werkomgeving meestal wel iemand is die me daar in kan ondersteunen. Mogelijk is er nog meer ruimte, en hoef je niet het hele takenpakket op je te nemen.

Veel plezier met alle kerst- en oudejaarsspelen.