Vooraf: dit essay kun je lezen als vervolg op “Mijl-paal“; voel je echter vrij om dat niet eerst te lezen. Je kunt het ook achteraf nog lezen, of niet.

Als je de titel van dit essay leest, gaan je gedachten natuurlijk meteen naar Jeroen van Merwijk, met zijn nummer ’n ding; voor de liefhebber te vinden op YouTube. Nu wil ik er geen dingetje van maken, maar ik was eigenlijk op zoek naar de uitvoering van zijn nummer ‘Ik geloof‘, zoals laatst uitgevoerd door vrienden – na zijn overlijden.

Nu kan ik in het algemeen redelijk vinden wat ik zoek, maar deze uitvoering lijkt van de (YouTube)aardbodem verdwenen te zijn. Er is nog wel een slap aftreksel van een look-alike te vinden; bovenstaande versie is niet geëvenaard. Ik laat een klein fragment horen van de ‘vrienden-uitvoering’ – in de hoop dat ik hier niet allerlei rechten mee schend en dus het risico loop dat dit fragment, of deze pagina, geblocked gaat worden…

Je hoort hier het eerste couplet:

“Ik geloof in tegen bierkaaien vechten
In een wang voor een wang en in een tand voor een tand
En ik geloof in het afstand doen van rechten
In de steun in de rug en de helpende hand“

Ik zal inzoomen op de regel:

“In een wang voor een wang en in een tand voor een tand“

Dit is het natuurlijke vervolg op het vorige essay, waar Jezus aan de hand van ‘de extra mijl’ en het ‘afstaan van je hemd/kleed’ illustreerde hoe je je tegenstander kunt ontwapenen door zelfs ‘afstand te doen van rechten’. Pinchas Lapide beschrijft in ‘De Bergrede‘ dat ‘Jezus een beroep doet om een begin te maken aan de pacificatie’ door middel van een ‘eenzijdige prestatie vooraf op krediet, bij wijze van spreken’.

“Zo wil hij de oeroude vicieuze cirkel van haat en wederhaat, van geweld en tegengeweld doorbreken. Doe toch de eerste stap, zo luidt zijn appél! Zoals God begonnen is met lief te hebben door jullie te scheppen als wezens die tot liefde in staat zijn, doen jullie Hem dat na en doe ook de eerste stap in de richting van de liefdeloze! Misschien kunnen jullie hem door een symbolisch gebaar veranderen. Misschien heeft hij zo weinig liefde ondervonden dat hij het liefhebben heeft verleerd en alleen maar op een liefdevolle duw in de goede richting wacht om weer medemens te worden. Probeer het toch een keer!”

Nu dan meer specifiek ‘de wang’:

In de Nieuwe Bijbelvertaling: “En ik zeg jullie je niet te verzetten tegen wie kwaad doet, maar wie je op de rechterwang slaat, ook de linkerwang toe te keren.” Waarbij de vraag natuurlijk kan rijzen hoe dat zit met de rechterwang. Immers; de meeste mensen zijn rechtshandig en raken een ’tegenstander’ dan in principe op de linkerwang. De achtergrond hiervan is dat indien je met de achterkant van je hand slaat, je wel iemand rechts raakt. Dit was een teken van grotere minachting, en daar stond dus navenant straf op. Er zijn diverse intepretaties mogelijk van deze situatie; daarbinnen spreekt een ervan me in dit kader aan:

“De andere wang toekeren brengt natuurlijk het risico met zich mee dat de tegenstander nog een keer slaat. Anderzijds valt te hopen dat de weerloze deemoedigheid van de ander, die toch al geslagen is, hem overweldigt, en dat in zijn hart het medelijden, of ten minste het meegevoel, de overhand krijgt. Het toekeren van de andere wang – evenals het aanbieden van de mantel zou dan moeten worden gezien als een zwijgend beroep op de menselijkheid van de tegenstander.”

En ook ‘de tand’:

Twee zaken kun je hier in lezen. Ten eerste is het een oproep om vanuit een primitieve reactie van wraak-wederwraak te stoppen om je ‘vijand’ nog meer pijn en verdriet te willen doen dan hij jou heeft gedaan. Een soort evenredigheids-beginsel: een tand voor een tand. Ten tweede wordt er gepleit om niet zelf wraak te nemen om met gelijke munt terug te betalen, maar is er een ontwikkeling waarin een rechter uitspraak doet over wat een billijke vergoeding c.q. maatregel is bij aangedaan leed. Dat kan zich vertalen in straf en/of een geldelijke vergoeding. Maar bijvoorbeeld niet in het ombrengen van een persoon ook bij de ander iemand willen ombrengen. Dit lijkt me al aardig in lijn met het rechtstelsel dat wij nu hebben.

Het is nog een heel ding zo.

—————————————–

PS – Vandaag is het 21 augustus; was in mijn jeugd een memorabele dag.