Voor enkelen was het werk van de broeders Grimm te grimmig, en vroegen mij om het eens iets anders in te steken. Dan kom je al snel bij de Denen, want die denken anders; “vi tænker anderledes” was de lijfspreuk van Bang & Olufsen, jarenlang een vooruitstrevend Deens merk voor audio(apparatuur). Denk bijvoorbeeld aan de LP-speler (langspeelplaat-speler, waar je ook singletjes mee kunt afspelen) van hen: de naald zat niet op een arm met een knik er in, maar bewoog zuiver onder een rechte hoek. Dit is volgens mij ook het meest zuiver, want de naald staat strak in het spoor.

De prijs was toen ook al ‘anders’; nu zijn er in onze regio winkels in de Van Baerlestraat en in Amstelveen…

De Deen die ook anders was, is natuurlijk Hans Christian Andersen. Anders in ieder geval dan de gebroeders die (in) ‘grimmig‘ worden genoemd. Weliswaar ook een rijk verzamelaar en auteur van sprookjes. Ik noem enkele toppers:

• De prinses op de erwt
• Het meisje met de zwavelstokjes
• De nieuwe kleren van de keizer
• De kleine zeemeermin
• De Sneeuwkoningin

Welke is jouw favoriet? Ik denk zelf aan de Zeemeermin, maar dat komt misschien omdat ik naast haar (beeld) heb gestaan in Kopenhagen;

Zijn deze sprookjes net zo populair als die van Grimm? Ze zijn in ieder geval een rijke inspiratiebron geweest voor veel muziek (we blijven in de audio-sfeer); verdiep je daar gerust eens in. Wat ik een opmerkelijke vind, is de ‘experimentele’ audio die al in de jaren 50, dus lang voor allerlei transistor-techniek, gemaakt is – geïnspireerd op de Zeemeermin. Een fragment van een minuut, uit de tijd van voor 8D.

Wij hadden er in ieder geval ook LP’s van (nog meer audio):

Ik voel me in ieder geval wel met Andersen verwant, want – zoals Wikipedia vermeldt:

“Andersen hield een uitgebreid dagboek bij. Uit dit dagboek weten we dat Andersen drie bezoeken heeft gebracht aan Amsterdam in 1847, 1866 en 1868. Hij logeerde aldaar bij koopman Brandt die woonde in de grootste van de vier Cromhouthuizen aan de Herengracht 368.”

En nu gaat er een glimlach van herkenning rond je mondhoeken, als je aan die panden denkt: als kind woonde ik op een steenworp afstand (in de Wolvenstraat);

Het kan geen toeval zijn dat in deze panden ook het Bijbels museum is gevestigd. En van daaruit is de sprong naar The Matrix niet zo groot.

In die film maakte de hoofdpersoon (Thomas A.) Anderson ook sprongen: ; de link met ‘Anders’ is duidelijk. Ook hier geldt: ‘nomen est omen’ – de naam is een voorteken. En meer dan dat:

• De naam Thomas verwijst naar de ongelovige Thomas uit het evangelie van Johannes; de hoofdrolspeler twijfelt aan zijn rol als redder der mensheid.
• Anderson betekent letterlijk ‘mensenzoon’, een titel die in de Bijbel wordt gebruikt om de goddelijke boodschapper of Messias te beschrijven en als naam voor Jezus.
• Thomas Andersons andere naam – Neo – betekent nieuw, en verwijst naar het Nieuwe Testament.
• Hij sterft en komt weer tot leven door de liefde van een meisje met de naam ‘Trinity’; drie-eenheid.
• De film kwam in het Paasweekend uit.
• …

Je kunt de westerse cultuur niet goed bevatten zonder kennis van de Bijbel.

Om in de cultuur-sfeer, en zelfs literaire sfeer die van ‘anders’en te blijven, sluit ik af met een toepasselijk gedicht, van Hans Andreus (klinkt bijna als ‘anders’ !) uit “Vertel hoeveel ik van je hou” 1998.

Je bent zo
mooi
anders
dan ik,

natuurlijk
niet meer of
minder
maar zo mooi
anders,

ik zou je
nooit
anders dan
anders willen